Dit jaar vond exact 35 jaar geleden de grootste kernramp uit onze geschiedenis plaats. Tsjernobyl en de omliggende dorpen zijn sindsdien verlaten vanwege de, nog steeds, gevaarlijk hoge radioactiviteit. In de HBO-serie ‘Chernobyl’ werden de gebeurtenis en de gevolgen letterlijk in beeld gebracht. Hierdoor won het omliggende stadje Pripyat aan belangstelling en wordt het nu drukker dan ooit bezocht. Durf jij hier op bezoek te gaan?
De ontploffing van 26 april 1986
Op 26 april 1986 ontplofte de kernreactor in Tsjernobyl, Oekraïne. Om 1u23 ‘s nachts werd een veiligheidstest uitgevoerd van de koelinstallatie, volgens een protocol dat het personeel op dat moment nog nooit had doorlopen. Het had fatale gevolgen, maar vooral de nalatigheid van de toenmalige Sovjet-Unie, had een grote impact. 2 dagen na de ramp merkte Zweden een extreme verhoging van radioactiviteit op. Pas dan volgde een (veel te late) reactie en 36 uur na de ontploffing werd er een oproep gedaan tot evacuatie. Pas 14 mei werd er een officieel statement gegeven door leider Gorbatsjov.
Tijdens de ramp kwamen 32 mensen om het leven. 2 medewerkers kwamen meteen om bij de ontploffing, 29 anderen overleden kort daarna door de gevolgen van de straling waaraan ze werden blootgesteld. Realistisch gezien gaat het over heel wat meer slachtoffers. De WHO (World Health Organisation) voegde aan het officiële getal zo’n 9.000 extra slachtoffers toe, die kwamen te overlijden aan kanker. Een zone met een straal van 30 km werd ontruimd, wat neerkwam op de evacuatie van 350.000 mensen. Volgens Greenpeace is het volledig vervuilde gebied 150.000 km2 groot. Dat is zo groot als 3,5 keer de oppervlakte van Nederland of 5 keer België. De impact was dus immens.
Al het kernafval werd in de krater van de ontplofte reactor gegooid en daarna overkoepeld met een betonnen ‘sarcofaag’ om zoveel mogelijk straling tegen te houden. In 2016 werd die vervangen door een meer permanente bescherming die tot een eeuw zou moeten kunnen meegaan. De koepel houdt enkel het grootste deel van de stralingen tegen, wat dus niet wil zeggen dat het helemaal veilig is.
Nucleair toerisme
De gevolgen van de ramp zijn zo groot, dat het woord nucleair toerisme als een grapje klinkt. Toch trekt de veiligheidszone rond de kerncentrale al sinds 2011 jaarlijks zo’n 10.000 bezoekers. Het is dan ook een ongelooflijke ervaring. Je wordt letterlijk terug in de tijd gekatapulteerd naar de jaren ‘80. Al vanaf € 119 per persoon kan je er een volledige dag doorbrengen met een gecertificeerde gids.
Sinds 2019 kan je ook de controlekamer bezoeken waar het in 1986 allemaal misliep. Omdat de straling 40.000 keer boven de veiligheidsnorm ligt, mogen bezoekers hier niet langer dan 5 minuten verblijven. Vanaf € 450 kun je, wel volledig in beveiligingspak, de controlekamer ontdekken.
Hoewel dit echt wel urban exploring naar een volgend niveau tillen is, zal je er niet alleen op uit willen trekken. Niet enkel vanwege de wilde dieren (beren, zwijnen, paarden,...) die er rondlopen, het is ook gewoon illegaal. Op heel veel plekken is de straling nog te hoog. Je wilt dus echt niet van de paden afwijken en met een gids, die z’n weg kent, het gebied verkennen. Omdat het illegaal is, zou je ook alles te voet moeten doen om onder de radar te blijven. Dat zijn wandelingen van 20 à 30 km per dag, waar je geen tijd hebt om even te gaan zitten om te rusten of je tent op te slaan vanwege de te lange blootstelling.
De opmars van Dark Tourism
In 2019 bracht HBO de miniserie ‘Chernobyl’ uit. De 5-delige serie toont het ongeluk, de reactie en de impact. De personages worden vertolkt door een topcast, en de serie krijgt zelfs een hogere score op IMDB dan de wereldwijd geliefde Game Of Thrones. Sinds de serie is er nog meer belangstelling voor de geschiedenis van de grootste kernramp ooit.
Maar niet alleen Tsjernobyl, ook heel wat andere macabere plekken in de wereld trekken heel wat bezoekers. Deze aparte vorm van toerisme, ook wel thanatoerisme genoemd, is een vorm van reizen naar plekken die worden geassocieerd met de dood, een ramp of tragedie. Al lijkt dat luguber, uit onderzoek blijkt dat mensen vooral voldoening krijgen van het educatieve aspect.
In de Netflix reeks ‘Dark Tourist’ waagt journalist David Farrier zijn kans aan dit type toerisme. Zo gaat hij op bezoek in Latijns-Amerika om een exorcisme bij te wonen, illegaal de grens over te steken van Mexico naar de V.S., naar Japan om de nucleaire site van Fukushima te bezoeken en meer. Deze reeks kan je dus zeker bekijken om wat inspiratie op te doen. Al zijn er veel prettigere plekken om te bezoeken tijdens een vakantie: voor ieder wat wils. Beschouw jij jezelf als dark tourist? Zou jij de site van Tsjernobyl durven te bezoeken?
Nog geen reis geboekt? Bekijk zeker eens het aanbod van TUI en Connections en boek de goedkoopste reis online!